شعر «بخوان و حفظ کن: همه از خاکِ پاکِ ایرانیم» و معنی شعر:

بخوان و حفظ کن

همه از خاکِ پاکِ ایرانیم

• قالب شعر: غزل
• شاعر: ایرج میرزا

ما که اطفال این دبستانیم                                 همه از خاک پاک ایرانیم

ما همانند کودکانی که در یک دبستان پرورش پیدا می کنند، همگی پرورش یافته خاک پاک ایران هستیم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

وطنیم و جانیم ß   قافیه

ما که اطفال این دبستانیم ß   تشبیه

دبستان ß   استعاره از وطن

خاک و پاک ß   جناس

خاک پاک ß   ترکیب وصفی

خاک پاک ایران ß   ترکیب اضافی

همه با هم برادر وطنیم                                     مهربان همچو جسم با جانیم

همه ما با هم در این وطن مانند برادریم و مانند جسم و جان با هم مهربانیم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

وطنیم و جانیم ß   قافیه

همه با هم برادر وطنیم ß   تشبیه

مهربان همچو جسم با جانیم ß   تشبیه

جسم و جان ß   تضاد

اشرف و اَنجَبِ تمام مِلَل                                   یادگار قدیم دورانیم

ما شریف ترین و نجیب ترین ملت هستیم و این را از زمان های دور به یادگار داریم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

دورانیم ß   قافیه

کل بیت ß   اغراق (بزرگ نمایی)

وطن ما به جای مادر ماست                               مادر خویش را نگهبانیم

وطن ما همچون مادر برای ما گرامی و عزیز است و ما از آن محافظت می کنیم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

نگهبانیم ß   قافیه

وطن ما به جای مادر ماست ß   تشبیه

ما و مادر ß   جناس

مادر ß   تکرار

شکر داریم که از طفولیّت                                  درس حبّ الوطن، همی خوانیم

خداروشکر می کنیم که به ما از کودکی درس عشق و محبت به وطن را یاد داده اند.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

همی خوانیم ß   قافیه

چون که حبّ وطن ز ایمان است                                    ما یقیناً ز اهل ایمانیم

به این دلیل که دوست داشتن وطن، نشانه‌ی ایمان است، قطعاً ما با ایمان هستیم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

ایمانیم ß   قافیه

کل بیت ß   تلمیح به حدیثی از پیامبر (ص): «حبُّ الوطن منَ الإیمانِ».

گر رسد دشمنی برای وطن                                جان و دل، رایگان بیفشانیم

اگر دشمنی به وطن ما حمله کن، جان و دل خود را از صمیم قلب در راه دفاع از آن فدا می کنیم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

بیفشانیم ß   قافیه

جان و دل ß   تناسب (مراعات نظیر)

غزل:

در شعر غزل، به طور میانگین بین 5 تا 14 بیت است. در این قالب شعری مصراع اول با مصراع های زوج هم قافیه است.

ایرج میرزا (1253 – 1304):

ملقب به جلال الملک و فخر الشعرا از جمله شاعران برجسته ایرانی در عصر مشروطیت (اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی) و از پیشگامان نوآوری در ادبیات فارسی بود.

ایرج میرزا در قالب های گوناگون شعر سروده و ارزشمندترین اشعارش مضامین انتقادی، اجتماعی، احساسی و تربیتی دارند. شعر ایرج ساده و روان و گاهی در برگیرنده واژه ها و گفتارهای عامیانه است و اشعار او از جمله اشعار اثرگذار بر شعر دوره مشروطیت بود.